Mineralna vuna - cijena i karakteristike koje je dobro znati

1. Mineralna vuna

Osnovni zahtevi koje svaki izolacioni materijal mora da ispunjava su: zaštita od djelovanja atmosferskih uticaja i promijena temperature, sprečavanje nastanka vlage i buđi kao i smanjenje potrošnje energije. Mineralna vuna sve ovo ispunjava, u svakom pogledu, i zato osigurava energetsku efikasnost novoizgrađenog ili renoviranog objekta.

Proizvodi od mineralne vune, u koje spadaju staklena i kamena vuna, u poređenju sa termoizolacionim materijalima drugih vrsta, tipova i svojstava, najviše i najčešće se koriste u građevinarstvu:

• kada se radi spoljna fasadna termoizolacija sistemima mokrog tipa,
• kada se radi termoizolacija ventilisanih fasada,
• kada se radi termoizolacija spoljnih zidova sa unutrašnje strane,
• kada se termoizolacija spoljnih zidova radi slojevito, od sendvič-ploča sa metalnom oplatom,
• kao podloga za „meke krovove“,
• kod konstrukcija tavanica i podova, naročito podova iznad mrtve ploče te na mjestima kontakta spoljnih zidova i krova.

2. Od čega se sastoji mineralna vuna?

Mineralna vuna se dobija preradom prirodnih materijala - kamena i stakla. Dobija se uduvavanjem vazduha preko užarenog drobljenog kamena u visokim pećima ili propuštanjem mase dijabaza (građevinsko-tehničkog kamena visokog kvaliteta) preko brzo rotirajućih šamotnih diskova. Fine staklaste niti koje nastanu na kraju ovog procesa izvlače se u „vunu“. Gustina mineralne vune dobija se naknadnim sabijanjem i kreće se između 40-50, odnosno, 200-300 kg/m3.

Kamena i staklena mineralna vuna se još razlikuju po sirovinama od kojih se proizvode, procesu pravljenja, načinu pakovanja, ali i po izvesnim tehničkim karakteristikama. Za prodaju na tržištu pakuju se u rastresitom stanju, istanjene kao filc ili deblje, u rolnama određenih dimenzija, a uz dodatak posebnih veziva prave se i polutvrde ploče, takođe standardizovane veličine.

Svi materijali kojima se na nekom objektu izvodi toplotna, zvučna i protivpožarna izolacija prirodnog, odnosno, mineralnog porekla, nazivaju se mineralnom vunom. U tom smislu, mineralna vuna su i proizvodi na bazi staklene i kamene vune, koji se takođe mogu naći na tržištu, a osnovna razlika leži u njihovoj upotrebi.

3. Karakteristike mineralne vune

Mineralne vune su otporne na hemikalije, insekte i mikroorganizme. Elastične su, pa su otpornije na udare, ne pucaju i ne lome se; ne mijenjaju ni oblik ni dimenzije zbog čega su postojane i dugotrajne, a mogu i da se recikliraju. Zbog ovih svojstava su i negorive, odnosno, vatrootporne (temperature pri požaru su oko 600°C - kamena vuna se topi na preko 1.000°C, a staklena na preko 700°C - što znači da se ni jedna ni druga vuna neće zapaliti). Osim toga, ni kamena ni staklena mineralna vuna se ne tope, niti emituju toksični dim u slučaju požara. Dakle, i sa gledišta bezbijednosti je vrlo poželjan materijal.

Mineralne vune koje se upotrebljavaju za unutrašnju izolaciju proizvode se po posebnoj tehnologiji, zasnovanoj na biorazgradivim materijama i bez dodatog formaldehida, zbog čega su bezopasne po ljude i bez emisija štetnih gasova te ne ugrožavaju kvalitet vazduha u domu. Budući da je mineralna vuna vlaknasti materijal ona omogućava zidovima da „dišu“, paropropusna je zbog čega sprečava nastanak kondenzacije, vlage, buđi, gljivica, alergena  kao I svih materija koje izazivaju probleme sa disanjem i alergijama.

Jedino što bi se moglo označiti slabošću mineralne vune je činjenica da je tek djelimično vodootporna, pa se ne preporučuje za mokre prostore niti podrumske prostorije.

3.1. Zvučna izolacija i termoprovodljivost

Što se tiče zaštite od buke, i tu se ubraja među najbolje materijale. Zbog svoje vlaknaste strukture, odlično upija zvuk i time pruža odličnu zaštitu u bučnim sredinama, bilo da se koristi za spoljnu bilo unutrašnju izolaciju.

Gustina materijala utiče i na provodljivost - veća gustina vune osigurava nižu toplotnu provodljivost i manje energetskih gubitaka. Mineralna vuna je termoizolator sa koeficijentom toplotne provodljivosti između 0,030 i 0,045 W/mK, čime se svrstava među najbolje materijale svoje vrste.

3.2. Mineralna vuna kao izolator

Najvažnija karakteristika mineralne vune kao izolatora jeste to što obezbjeđuje neuporedivo manju potrošnju energije u domaćinstvu. Manje energije – niži računi - manje emisije štetnih gasova u vazduhu – a veća ušteda!

Zbog veće gustine, mineralna vuna se teže zagrijava, duže drži toplotu i kasnije je sporije otpušta u prostor, čime sprečava pregrijavnje objekta i održava prijatnu sobnu temperaturu. S druge strane, odlična je i za zimski period, opet zato što dugo drži toplotu, pa se manje goriva troši na grijanje, a kao izolacija na fasadi i krovu sprečava nastanak toplotnih mostova.

Budući da je mineralna vuna elastičan termoizolacioni materijal, kada se upotrebljava za izolaciju krovišta, postavlja se između greda pošto, kada se raširi, sprečava nastanak toplotnih mostova. To svojstvo širenja i popunjavanja rupa, zazora i neravnina (isto kao kad se koristi za fasadu) najkorisnije je upravo zato što idealno ravnih i pravih površina retko da gdje i ima, pa vjetar i voda uvjek nađu put. Zbog ovih karakteristika, mineralna vuna je neuporedivo bolji izolacioni materijal od onih krutih i tvrdih, kakve su recimo EXS i EPS table.

4. Mineralne vune: staklena i kamena - razlike

Osnovna razlika između ovih podvrsta su sirovine od kojih se dobijaju, tehnološki procesi kojima se proizvode te krajnje osobine proizvoda. Glavna sirovina od koje se dobija staklena vuna je kvarcni pjesak kome se dodaje takozvani stakleni krš, odnosno, reciklirano staklo. Kamena vuna se dobija mljevenjem kamena vulkanskog porekla, kamenih minerala, dolomita, bazalta i dijabaza uz dodatak koksa.

Pored toga što se razlikuju po porijeklu, mineralna vlakna se razlikuju i po tehnologiji proizvodnje: kamena vlakna se dobijaju nalivanjem istopljene kamene smješe preko roto-valjaka dok se staklena vlakna prave tako što se topljeno staklo uliva u rotore. Vlakna staklene vune su elastičnija i desetak puta duža. Elastičnost vlakana omogućava sabijanje materijala na minimalni obim, što praktično znači lakši transport i skladištenje.

Što se izvođenja radova tiče, ugradnja je brža i jednostavnija, jer nije potrebno sečenje materijala na precizne mjere. Kada se mineralna vuna postavi na mjesto i uglavi, najvažnije je to što se sama raširi toliko da ne mogu da nastanu toplotni mostovi.

5. Mineralna vuna - cijena

Mineralne vune, staklena i kamena, mogu se na tržištu naći najčešće u rolnama i tablama raznih debljina, premda ih ima i u obliku filca ili ivičnih lajsni za oblaganje ćoškova. U zavisnosti od sastava, debljine, gustine i oblika - zapravo, vrste mineralne vune - za krov, fasadu ili unutrašnje oblaganje, ali i od proizvođača, variraju i cijene. Table debljine 5 cm su između 5 i 13 EUR dok su rolne između 2 i 4 EUR; table od 10 cm su oko 15 EUR, dok je rolna 3-5 EUR.